ما پژوهشگران علوم پایه، وقتی در جایی کار نمی‌کنیم ولی در یک پژوهش مشارکت داریم یا شخصا و رأسا یک پژوهش انجام می‌دهیم، ممکن است با مشکل نداشتن پیوستگی یا affiliation مواجه بشویم. اما در رشته‌های هنر و انسان‌شناسی که به آزمایشگاه و تأسیسات خاصی برای مطالعات‌شان نیاز ندارند، این کم‌تر مشکل‌ساز است.
خود من مدت‌ها با این مسئله درگیر بودم چون از زمان فارغ‌التحصیلی از دانشگاه با این که مدام با فضای آکادمیک سروکار داشتم و درگیر نوشتن مقاله‌ای تخصصی بودم، اما چون با دانشگاه یا مؤسسه تحقیقاتی خاصی طرف قرارداد نبودم (یعنی نه دانشجو بودم نه کارمند)، هنگام چاپ مقاله‌هایم به مشکل برمی‌خوردم. حتی برای ثبت نام در سایت Researchgate چون ایمیل آکادمیک یا رسمی نداشتم، دچار مشکل بودم. یادم می‌آید ساعت‌های بسیاری را به غصه خوردن پای اینترنت کند کتابخانه ملی گذراندم تا با مسئولان سایت مکاتبه کنم که چنین شرایطی دارم. در نهایت هم با این که آن‌ها پاسخ هم‌دلانه‌ای به من دادند مبنی بر این که از نظر ما اشکالی ندارد شما با gmail خودتان ثبت نام کنید، اما موفق نشدم که نشدم. آن‌ها می‌گفتند ایمیل تأیید شما که من باید دریافت‌ش می‌کردم توسط سرور خود جیمیل bounce می‌شود و خلاصه دردسرتان ندهم که وقت‌ها از من تلف شد بابت این موضوع، بماند که انرژی‌ها هم. داستان مشابهی هم داشتم بر سر Affiliation یا پیوستگی در زمان چاپ مقالات تخصصی که برای تقویت رزومه! (این تقویت رزومه هم برای خودش داستانی دیگر است) در آن‌ها نویسنده همکار بودم. البته که نهایتا برای من پیوستگی همان افرادی که نویسنده‌های اصلی مقاله بودند، ثبت می‌شد و البته که کار درستی هم بود. چون به هر حال آن پژوهش‌ها تحت پوشش آن مؤسسات انجام می‌شد و من هم برای مدت کوتاهی به عنوان یکی از اعضای گروه تحقیقاتی به آن‌ها پیوسته بودم. حالا در این جا می‌خواهم نظرات بیشتری در باره موارد اینچنینی با شما به اشتراک بگذارم.
موردی مانند مثال من در بالا بیشتر مواقع برای دانشجویان تازه فارغ‌التحصیلی روی می‌دهد که می‌خواهند برای تقویت رزومه کذایی در نوشتن مقالات بیشتر از جمله مقالات مروری (Review articles) مشارکت کنند. امثال من با دانشگاه قبلی یا یک مؤسسه تحقیقاتی دیگر بر یک موضوع همکاری می‌کنیم و مقاله‌ای با چند نویسنده می‌نویسیم. در این موارد معمولا نویسنده اصلی استاد یا دانشجوی دیگری از آن دانشگاه یا مؤسسه است. البته منِ نوعی می‌توانم شخصا مقاله‌ای را بنویسم و به چاپ برسانم. حتی شخصی ممکن است در صنعت مشغول به کار باشد، اما مقاله‌ای بنویسد که سرشت آن دانشگاهی و پژوهشی باشد و ربطی به محل کار نویسنده نداشته باشد. اما سؤال اینجاست که پیوستگی را چه باید کرد؟ چرا که در مجلات تخصصی پیوستگی یک داده ضروری به حساب می‌آید.
- یک حالت این است که فرد به عنوان یک نویسنده ناوابسته یا مستقل، آدرس خانه خودش را در اطلاعات تماس و پیوستگی‌ش را «پژوهشگر مستقل» (Independent Scholar/Researcher) ذکر کند. در پژوهش‌هایی که حالت آزمایشگاهی دارد فرد به هر حال باید ذکر کند که داده‌های‌ش را از کجا به دست آورده است. اگر آن‌ها را برون‌سپاری (outsource) کرده، باید در بخش سپاسگزاری‌ها (acknowledgements) به آن مراکز اشاره کند. برای مثال اگر به شرکتی سفارش تحلیل یا تکثیر یک ژن را داده به نام آن اشاره کند. بعضی شرکت‌ها هستند که میزکار آزمایشگاهی (bench) به دانشجویانی که در دانشگاه‌شان چنین امکاناتی ندارند، اجاره می‌دهند. این دانشجویان هم باید در بخش سپاسگزاری‌ها به نام آن شرکت اشاره کنند ولی آن شرکت پیوستگی آن‌ها نخواهد بود، چرا که در حقیقت دانشگاه آن‌ها هم‌چنان صاحب امتیاز پژوهش آن‌هاست.
- در حالت دیگر اگر نویسنده در مؤسسه‌ای به صورت داوطلبانه مشغول به کار بشود، می‌تواند از پیوستگی آن مؤسسه بهره بگیرد. پژوهشگران وقتی بین دو پوزیشن کاری قرار می‌گیرند این کار را انجام می‌دهند. در ایران که موقعیت‌های شغلی زیادی برای پژوهشگران وجود ندارد، کار داوطلبانه در مراکز تحقیقاتی برای مشارکت در مقاله و استفاده از پیوستگی آن مؤسسه مرسوم است.
- یک پیشنهاد دیگر تأسیس یک گروه پژوهشی مستقل و استفاده از پیوستگی آن گروه است. حتی در برخی جاها، ظاهرا انجمن‌های علمی مستقل غیرانتفاعی وجود دارند که برای اعضای خود آدرس ایمیل رسمی ارائه می‌دهند. از جمله این مؤسسات Ronin ، CIS، و IGDORE هستند.
- گاهی هم عضویت در انجمن‌های صنفی مانند Institute of Electrical and Electronics Engineers
(IEEE) یا مثلا انجمن زیست‌شناسان ایران هم راه‌گشاست. البته در صورتی که ایمیلی رسمی در اختیار شما بگذارند. بیشتر مجلات در همین حد برای‌شان کافی است. - روش دیگر این است که عبارت «Independent Researcher» یا «Independent Scholar» را بنویسید. چه اشکالی دارد؟ البته باید پذیرفت که در این صورت هم مثل راه‌حل اول، چون اعتبار هیچ مؤسسه‌ای پشت مقاله نیست، قطعا آن مقاله دقیق‌تر و سخت‌گیرانه‌تر داوری خواهد شد. ولی آن چه مهم است در نهایت محتوای مقاله است نه پیوستگی آن!
- بعضی هم پیشنهاد کرده‌اند که از پیوستگی قبلی خود استفاده کنید. من شخصا این مورد را نمی‌پسندم. چرا که پیوستگی اساسا به معنای اطلاعات و روش تماس با نویسنده است. پس باید بیانگر روش تماس فعلی با نویسنده را در بر بگیرد. از سوی دیگر، با این کار اعتبار یک پژوهش عملا به مؤسسه‌ای داده می‌شود که نقشی در آن نداشته است و از نظر من این کار درستی نیست.
- در نهایت هم ممکن است شما با مراجعه به یک مؤسسه یا دانشگاه کوچک محلی بتوانید با آن‌ها وارد مذاکره شوید تا شما را به عنوان محقق همکار بپذیرند و ایمیل آکادمیکی در اختیار شما بگذارند که در این گونه موارد به کار بیاید. در این صورت آن‌ها به مجموعه خود اعتباری هم می‌افزایند البته بدون این که هزینه‌ای صرف کرده باشند. نباید معامله بدی باشد!
- نکته جالب این که فردی پیشنهاد کرده است آیا می‌توان نتایج یک پژوهش را به مؤسسه‌ای فروخت و از پیوستگی آن استفاده کرد؟ پاسخ نه است. چرا که این کار با مفهوم کار آکادمیک در تضاد است.
به کمک لینک مفید زیر:
https://www.researchgate.net/post/How_do_you_publish_as_an_independent_researcher
